Reuters haber ajansının iki ABD’li yetkiliye dayandırdığı habere göre ABD Başkanı Donald Trump, İsrail’in “İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in öldürülmesi” yönündeki plana onay vermedi.
Reuters’a konuşan kaynaklardan birisi, “İranlılar ABD’li birisini öldürdü mü? İran bunu yapana kadar siyasi liderlerin peşine düşmeyi konuşmayız bile” ifadelerini kullandı.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, bu konuyla ilgili yorum yapmayacağını söyledi.
Ancak Fox News kanalına verdiği mülakatta, Donald Trump’la “tamamen koordinasyon halinde” olduklarını savundu.
Netanyahu, yer altındaki hedefleri vurabilen ABD’ye ait sığınak delici bombaları talep edip etmediği sorusuna ise, “Başkanla tartışmalarımıza girmeyeceğim” diye yanıt verdi.
Saldırıdan hemen sonra gözlerin çevrildiği Washington’dan peş peşe açıklamalar gelmişti.
Trump, Wall Street Journal gazetesine İsrail’in saldırı planından haberdar olduğunu doğrulamıştı.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da ABD’nin bilgilendirildiğini söyledi.
Donald Trump 13 Haziran saldırısı için “çok başarılı”, “mükemmel” gibi ifadeler kullandı.
Truth Social üzerinden yaptığı paylaşımlarda da İran’ın anlaşma şansını kullanamadığını savundu.
Trump, “Bundan sonraki saldırılar planlanmış durumda ve daha sert olacaklar. İran anlaşma yapmak zorunda. Halen vakit var” ifadelerini kullandı.
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, 13 Haziran’daki ilk saldırıların ardından yaptığı yazılı açıklamada İsrail’in İran’a yönelik “tek taraflı hareket ettiğini” ve Washington’ın saldırılara dahil olmadığını söylemişti.
Rubio, açıklamasında ABD’nin önceliğinin bölgedeki askeri güçlerini korumak olduğunu vurgulamış ve “İran ABD çıkarlarını ve personelini hedef almamalı” ifadelerini kullanmıştı.
Putin, İran ve İsrail liderleri ile görüştü
13 Haziran’daki İsrail saldırılarının hemen ardından Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile telefon görüşmesi yaptı.
Kremlin’den yapılan açıklamaya göre, Putin, Pezeşkiyan ile görüşmesinde İsrail saldırısını kınadı.
Netanyahu ile konuşmasındaysa, İran’ın nükleer programı kaynaklık sorunların yalnızca diplomasi çözebileceğini ifade etti.
Rusya ve İran arasında stratejik ortaklık anlaşması bulunuyor. İki ülke arasındaki ilişkiler Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından derinleşti.
İlk saldırılar 13 Haziran’da Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın (UAEA) İran’ın nükleer yükümlülüklerini yerine getirmediği yönünde karar almasından saatler sonra geldi.
Saldırı sonrası İran Dışişleri Bakanı ile Trump’ın Ortadoğu temsilcisi arasında Pazar günü Umman’da yapılması planlanan görüşme iptal edildi.
BM’den itidal çağrısı
13 Haziran’da İsrail’in İran’a yaptığı ilk açıklamanın ardından dünyadan gelen tepkiler ise şöyle olmuştu:
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres gerginliğin tırmanmasını kınadı ve itidal çağrısı yaptı.
Açıklamada “Ne pahasına olursa olsun bölgenin kaldırmakta oldukça zorlanacağı daha derin bir çatışmadan kaçınma çağrısı yapıyor” ifadeleri kullanıldı.
İngiltere Başbakanı Keir Starmer, İran ve İsrail’i “geri adım atmaya ve gerginliği acilen azaltmaya” çağırdı ve saldırıları “endişe verici” olarak nitelendirdi.
Başbakan, “Gerilimi tırmandırmanın bölgede kimseye faydası yok” diye ekledi.
Suudi Arabistan da saldırıları kınadı ve bunların İran’ın “egemenliği ve güvenliğine zarar verdiğini” ve “uluslararası hukuk ve normların açık ihlalini teşkil ettiğini” belirtti.
Umman saldırıdan ve sonuçlarından “İsrail’i sorumlu tuttuğunu” belirtti, “bu tehlikeli hareketi durdurmak için güçlü ve kesin bir duruş benimsemesi” çağrısı yaptı.
Avustralya Dışişleri Bakanı Penny Wong ise “gerilimin tırmanmasından endişe duyduklarını” ve saldırıların “halihazırda istikrarsız olan bir bölgeyi daha da istikrarsızlaştırma riski taşıdığını” söyledi.